بازگشت به صفحه مقالات    |     دریافت فایل مقاله با فرمت Doc

ايده «تكنيك يونيك»

دکتر ابراهیم دوستی

WWW.DENTALUNIQUE.COM

بهتر است در فرآيند درمان ريشه دندان (R.C.T)، پس از اينكه Cleaning و Shaping مناسب كانال انجام و گوتاپركاي اصلي (هم‌سايز MAF) انتخاب شد، كانال را كاملاً خشك كرده و بجاي استفاده از سيلرهاي روتين، از گلاس‌آينومر مناسبي بعنوان سيلر و Luting به همراه گوتاپركاي اصلي جهت Obturation كانال ريشه دندان استفاده نماييم.

در اين روش، در هر كانال، تنها از يك كن‌گوتاپركا و آنهم Master Cone به همراه سيلرگلاس آينومري جهت Obturation كانال استفاده مي‌شود. بدليل حفظ گوتاي اصلي، امكان دسترسي مجدد به تمام طول كانال ريشه جهت هر نوع درمان احتمالي در آينده و يا آماده‌سازي كانال جهت Post و غيره فراهم مي‌ماند.

اين روش مزاياي بيشماري دارد و كلينيسين بهتر است تا كسب مهارت كافي، از كانالهاي دندانهاي تك ريشه قدامي‌تر شروع به انجام اين تكنيك نمايد.

گلاس آينومر سلف كيوري كه در اين روش بكار مي‌رود بايد از پودر با ذرات نسبتاً ريزتري تشكيل شده باشد و تا اندازه‌اي زمان Working و Setting آن طولاني‌تر از بقيه گلاس‌آينومرهاي سريع سخت شونده بوده و Flow مناسبي هم داشته باشد. زمان مخلوط كردن پودر و مايع سيلرگلاس‌آينومري بايد دقيقاً در لحظه‌اي باشد كه مطمئن شده‌ايم كانالها خشك شده‌اند و آماده Obturation هستند. انتخاب Master Cone هم بايد حتماً قبل از مخلوط كردن پودر و مايع گلاس‌آينومر صورت بگيرد تا اينكه زمان محدود را جهت استفاده از سيلر گلاس آينومري از دست ندهيم. بهتر است پس از انتخاب كن گوتاپركاي ماستر، طول اضافي آن نيز جدا شود بطوريكه وقتي كن گوتاي مربوطه در كانال قرار گرفت، از قسمت اوريفيس كانال، فقط يك تا دو ميليمتر بيرون زده‌تر باشد و احتياجي هم به كاربرد وسايل داغ و سوزاننده نباشد تا اينكه هم سادگي روش را به همراه داشته باشد و هم راحتي هرچه بيشتر بيماران تأمين شود.

اطمينان و كارايي اين روش از تمام روشهايي كه تا كنون ارائه شده‌اند بالاتر است و ضمن برخورداري از سهولت و سادگي در روش، هيچگونه استرسي به ساختار ريشه و دندان (چه در حين درمان و يا پس از درمان) وارد نمي‌كند و تا اندازه‌اي هم نقش جبراني و حمايتي در نسج از دست رفته دندان در اثر بيماري و اينسترومنتيشن داخل كانال در مراحل آماده‌سازي آن دارد.

در اين روش، معمولاً از يك گوتاپركاي اصلي (M.A.G) جهت برقراري سيل اپيكال استفاده مي‌شود اين گوتاي با تاگ بگ مناسب در Constriction اپيكالي قرار مي‌گيرد و چون بنا نيست

كه از گوتاهاي فرعي به عنوان لوتينگ استفاده شود طبعاً هيچگونه نيازي به اسپريدرهم وجود ندارد. ممكن است در مواردي استفاده از چند گوتاي فرعي هم مطرح شود كه باز هم احتياجي به كاربرد اسپريدر نيست و كانالي كه توسط گوتاي اصلي و چند عدد گوتاي فرعي آبچوره شود در آينده مراحل آماده‌سازي و دسترسي آسانتري جهت پين، Post و ... خواهد داشت.

چون در اين روش از اسپريدر استفاده نشده و گوتاپركا هم فشرده و متراكم نمي‌شود، چنانچه احتياج به درمان مجدد ريشه (ري اندو) باشد، تخليه و حل شدن گوتاپركا سريعتر و راحت‌تر صورت گرفته و دسترسي مجدد به ا نتهاي كانال ساده‌تر مي‌گردد.

بهتر است پس از تكميل Obturation، بجاي كاربرد خميرهاي پانسمان معمول، از باقيمانده گلاس‌آينومر تهيه شده جهت روش فوق، به عنوان پانسمان و ترميم موقت تاج دندان استفاده شود تا سطح موفقيت درمان نيز بالاتر رود. خميرهاي پانسمان معمول هم خواص فيزيكي و استحكام كمتري دارند و هم داراي طعم و مزه نامطلوبي هستند كه باعث ناراحتي و احساس ناخوشايندي در بيماران مي‌شوند.

^* در مورد پشتوانه علمي و ديدگاه مطرح در زمينه افزايش كارآمدي و نيز ساده‌سازي روش obturation، بهتر است به مطلب مندرج در صفحات 252 و 253 كتاب چسبندگي در دندانپزشكي تأليف دكتر پوران صميمي و دكتر كاميار فتح‌پور (چاپ اول، 1381) مراجعه‌اي داشته باشيم؛ در بخشي از اين مطلب آمده است: ... يك روش مطمئن ديگر كه استفاده از آن در آينده بيشتر خواهد شد، استفاده از رزين با لزجت پايين و سيستم سخت شونده دوگانه به همراه ماده اتصال دهنده عاجي به عنوان سيلر و مخروطهاي فيبري هدايت كننده نور به عنوان جانشين گوتاپركا مي‌باشد، براي آن كه امكان ورود مجدد به آپكس وجود داشته باشد، يك مخروط اصلي گوتاپركا (Master Cone) بايد استفاده شود .... در چنين مواردي اگر تمايل به استفاده از پست فلزي نيز باشد، اين مخروط اصلي گوتاپركا، به عنوان راهنما مي‌باشد ... با اين حال، مسائل مختلفي نظير واكنش ناحيه پري اپيكال به ماده اتصال دهنده عاجي، كار كردن با ماده اتصال دهنده عاجي، درزگيري كانال ريشه و ... در اين روش بايد مورد بررسي قرار گيرد. در صفحه 253 همين كتاب، تصوير جالبي نيز در همين رابطه با ذكر رفرنس مربوطه¹ ارائه شده است:

فردا؟                                                             امروز

شكل 5-10: پر كردن كانال ريشه، تا كنون با سيلر داخل كانال و گوتاپركا انجام مي‌گرفته است، روش احتمالي در آينده شامل جايگزيني كونهاي جانبي گوتاپركا به وسيله الياف شيشه‌اي هدايت كننده نور و حفظ گوتاي اصلي براي دسترسي مجدد خواهد بود (1).

^* در مورد سنديت علمي كاربرد گلاس آينومر به عنوان سيلر، مستندات متعددي در كتب مرجع وجود دارند. استفاده از گلاس‌آينومر به عنوان Seal كردن كانال ريشه دندانها بوسيله اكثر محققين بيان گرديده است. Blackman قابليت استفاده از گلاس‌آينومر از نوع Cermet را به عنوان Sealer در درمانهاي اندودنتيك مطرح كرد^{, 32}.

^* در مورد زيست سازگاري گلاس‌آينومر، دانستن اين مطلب كفايت مي‌كند كه گلاس‌آينومر داراي زيست سازگاري قابل قبولي با نسج پري‌اپيكال و نسوج استخواني در مقايسه با آمالگام و گوتاپركا مي‌باشد⁴و نيز در سالهاي اخير مواردي از كاربرد آن در داخل استخوان نيز گزارش شده است كه خواص مناسب فعاليتهاي حياتي از خود نشان داده و به رشد استخوان كمك كرده است⁵.

از بين گلاس آينومرهاي موجود، KAVITAN PLUS گلاس آينومر خاصي بوده و مي‌تواند در اين روش بكار رود و البته جهت تهيه قوام مناسب وفلوي مطلوب كه قابل سيلان در كانال ريشه باشد، لازم است مقداري آب مقطر نيز به همراه مايع مربوطه به پودر KAVITAN اضافه شده و مخلوط مناسب تهيه گردد.

در ساده‌ترين حالت براي انتقال گلاس آينومر مخلوط شده به داخل كانال، ابتدا به وسيله پلاستيك اينسترومنت مقداري از مخلوط به كف حفره دسترسي و ناحيه دهانه اوريفيس منتقل

كرده و سپس به وسيله فايل به داخل كانال هدايت مي‌كنيم. حركت لغزشي خاصي كه فايل هنگام انتقال گلاس آينومر به داخل كانال ايجاد مي‌كند سبب مي‌شود تا حبابهاي هواي محبوس درون كانال به سمت كرونال حركت كرده و خارج شوند.

در روش‌هاي ديگر، اسپريدر به منظور پك كردن گوتاپركا در كانال مورد استفاده قرار مي‌گيرد و چون در اين روش از گوتاپركا تنها به‌عنوان راهنماي مسير كانال جهت دسترسي مجدد به‌منظور درمان مجدد ريشه، Post و... استفاده مي‌شود و نيازي به Obturation كل كانال با گوتاپركا نداريم بنابراين دليلي براي كاربرد اسپريدر وجود نخواهد داشت.

راديواپسيته گلاس آينومر برحسب ميزان درصد ماده اپك كننده موجود در آن متغير است و مي‌تواند نماي اپك ايجاد نموده تا در راديوگرافي، كيفيت و تماميت Obturation قابل كنترل باشد.

جهت تعبيه post، آماده‌سازي كانالي را كه با اين روش آبچوره مي‌شود بايد بوسيله پيزوريمر خاصي كه موجود بوده و شماره آن از پيزوريمرهاي معمول بالاتر است صورت داد تا ضمن برخورداري از كارايي مطلوب در ايجاد و شكل‌دهي فضاي post، مقاومت نسبتاً بالايي در مقابل شكستگي اينسترومنت از خود نشان دهد.

دانش، بناي عظيمي است كه ما نيز به نوبه خويش مي‌توانيم در اعتلاي آن سهيم باشيم؛ همواره، ابتدائاً ايده‌ها شكل مي‌گيرند و سپس با تلاش و جستجوي علمي، دانش و تكنولوژيهاي مربوطه شكل كاربردي به خود مي‌گيرند. «ايده تكنيك يونيك» نيز همچون ساير ايده‌ها احتياج به بررسي و تحقيقات گسترده‌اي دارد.

تصوير  زير حاوي نكات تلويحي متعددي است:

 منابع:

1.     Roulet J, Degrange M. Adhesion, The silent revoluation in dentistry, 2000, Quintessence.

2.   شاپور نظيري ـ س، شاهوردياني ـ ب: سيمانهاي گلاس‌آينومر در دندانپزشكي ترميمي، پايان‌نامه دكترا، شماره 150، مركز آموزش علوم دندانپزشكي دانشگاه آزاد اسلامي، سال تحصيلي 72-1371.

3.     Herbert Ray, Samuel Seltzer. A New Glass Ionomer Root Canal Sealer. J of Endodontics 1991; 17 (12): 598-603.

4.     شاهوردياني ب: دندانپزشكي ترميمي نوين. چاپ ششم. تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران 1377؛ فصل24 : 971.

5.     Wilson, A. D., Mclean, J. W (1980) Glass ionomer cements. P: 16-24 , 152-163.

بازگشت به صفحه مقالات    |     دریافت فایل مقاله با فرمت Doc